Rola Banku Centralnego w Polsce.

Narodowy Bank Polski - Podstawowym celem NBP jest utrzymywanie stabilnego
poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu jeżeli
nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
Działalność emisyjna Banku Centralnego jest uwarunkowana wielkością bazy
monetarnej.


Składnikami bazy monetarnej są :
Aktywa zagraniczne Banku Centralnego - są to najbardziej płynne
składniki majątku na rynkach zagranicznych.
Obligacje skarbowe - papiery dłużne rządu. Są emitowane w celu
zredukowania deficytu budżetowego. Emisja obligacji ma charakter
inflacyjny jeżeli kredytodawcą jest bank centralny (powiększa się baza
monetarna). Taką emisję nazywamy emisją fiducjarną - emisja banknotów
pod zastaw obligacji.
Przyjęte do redyskonta weksle.
Kredyty w rachunku otwartym (kredyty refinansowe) - kredyt
pozostawiony do dyspozycji innych banków.

Bank Centralny posiada pewne narzędzia do nadzorowania i prowadzenia
polityki pieniężnej.
Narzędzia te to:
Polityka stóp procentowych - Bank Centralny kontroluje swobodne relacje
podaży i popytu pieniądza poprzez kształtowanie polityki stóp
procentowych. Stopa procentowa w górnej granicy zależy od stopy
kredytu lombardowego (ustala ją bank centralny). Im wyższe stopy
procentowe tym bardziej atrakcyjne są depozyty a mniej kredyty i
odwrotnie.
Rezerwy obowiązkowe. Rezerwa obowiązkowa określa, jaki odsetek
depozytów klientów banków komercyjnych, ma zostać zdeponowany na
rachunku w banku centralnym na koniec dnia. Rezerwa obowiązkowa ma
zapewnić bankom płynność, tak, aby mogły nieprzerwanie zaspokajać
zapotrzebowanie klientów na gotówkę.
Polityka otwartego rynku – zostanie wyjaśniona poniżej.

Operacje otwartego rynku.
Operacje otwartego rynku są instrumentem oddziaływania banku centralnego
na rynek pieniężny. Bank centralny jest upoważniony do zakupu i sprzedaży
krótkoterminowych papierów wartościowych, przeważnie państwowych.
Transakcje dokonywane w ramach operacji otwartego rynku mają wpływ na
ilość pieniądza w obiegu. Poprzez sprzedaż instrumentów finansowych bankom,
Bank Centralny „ściąga” z rynku gotówkę. Kupując te instrumenty od banków
komercyjnych Bank Centralny „dostarcza” tym bankom gotówki.
Operacje Repo i Reverse Repo

Bank Centralny może połączyć operację zakupu papierów wartościowych z
uzgodnieniem warunków ich odkupienia w określonym terminie. Są to operacje
warunkowe "reverse repo i repo." W pierwszej bank centralny sprzedaje
warunkowo papiery wartościowe do systemu bankowego (absorbuje płynność) -
operacja "reverse repo". Natomiast odwrotna jest operacja "repo" i ma miejsce,
gdy bank centralny kupuje warunkowo papiery wartościowe od banków
komercyjnych (zasila system bankowy w środki). Operacje otwartego rynku
mają kluczową rolę w procesie wpływania przez bank centralny na
krótkookresową stopę procentową na rynku międzybankowym, ponieważ to
stopa repo, zwana również referencyjną, decyduje o koszcie pozyskania
pieniądza w Banku Centralnym.

Aby Bank Centralny mógł efektywnie spełniać powierzone mu funkcje musi mu
być zagwarantowana duża niezależność.