Finansowanie firmy na etapie jej rozwoju w praktyce. Czy nowi wspólnicy to jedynie kłopoty? Wady i zalety takiech rozwiazań.

Inwestowanie w rozwój spółki -Etap „zalążkowy”
Spółka może nawet jeszcze nie istnieć. Nie istnieje business plan albo istnieje w bardzo wstępnej, embrionalnej formie. Brak badań rynku. Istnieje pomysł i działający ( lub „prawie” działający) prototyp. Wysiłki twórców koncentrują się nad pracami ulepszania prototypu. Spółka finansuje się dotychczas pieniędzmi twórców , ich przyjaciół, rodziny, etc. Wielkość transakcji około 250 000 PLN. Źródła finansowania to albo fundusze typu ”seed capital”,albo busines angels. Ryzyko inwestycji – olbrzymie. Fundusze ‘zalążkowe” ( seed capital) ponoszą znaczne straty i jeden z niewielu inwestycji udaje się doprowadzić do sukcesu finansowego. Jeśli mimo, trudności, osiągają sukces to zwrot na zainwestowanym kapitale jest bardzo wysoki. Sukcesem finansowym jest sprzedanie swoich udziałów w momencie gdy spółka jest bardziej atrakcyjnym celem inwestycyjnym, gdyż funkcjonuje, to co było prototypem jest produktem a rynek chce tego produktu i produkt ten sprzedaje na tyle dobrze, że sprzedaż rośnie szybko z roku na rok. Fundusze zalążkowe kontrolują działania firmy , raczej nie angażując się w jej zarządzanie.


Aniołowie Businessu- charakterystyka inwestora.
Jak juz wspomniano wyżej to zamożny biznesmen, doświadczony przedsiębiorca, posiadający managerski i często techniczny know-how w branży. Toleruje wysokie ryzyko inwestycji. Inwestuje we wczesnych fazach życia firmy , od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy PLN. Często inwestuje nie sam ale z grupą podobnych jemu inwestorów. Oczekuje bardzo wysokiej stopy zwrotu z inwestycji. Inwestuje raczej długoterminowo i osobiście angażuje się w spółkę.

Etap „venture capital.” Spółka już istnieje i zaczyna swą działalność. Firma nie ma historii ale charakteryzuje się dużym potencjałem rozwojowym. Niekoniecznie musi przynosić zyski ale wyraźnie umacnianie swoja pozycję rynkową. Sprzedaż rośnie lub jedyną barierą wzrostu sprzedaży jest brak środków na jej rozwój. Dopracowana technologia. Firma zdobywa coraz więcej klientów i wykazuje ekspansja na nowe rynki. Ważnym dokumentem dla transakcji jest istniejący business plan, którego jakość i wizja jest podstawą do analizy i rozważań czy należy w taka spółkę zainwestować (czy dane są rzetelne i czy się potwierdzają w działalności). Wielkość transakcji od kilkuset tysięcy do kilku( kilkunastu milionów PLN. Inwestorzy- fundusze venture capital są partnerem ,który chce mieć kontrolę nad działaniami firmy. Czasem wzmacniają kadrę kierownicza firmy przez specjalistów w dziedzinach w których ich zdaniem brakuje doświadczenia twórcom firmy. Sukces rynkowy firmy zależy istotnie od wysiłków zarządzających , Fundusze venture capital tak strukturyzują transakcje finansowania by nagroda za osiągniecie założonych celów była atrakcyjna dla zarządzających firmą i stymulowała ich do ciężkiej pracy. Liczenie ,ze finansowanie przez venture capital to szansa na wysokie zarobki i bezpieczne zatrudnienie jest iluzją i taka postawa raczej przekreśla szanse na zawarcie takiego kontraktu. Bardzo często firma otrzymuje umówione finansowanie w transzach po osiągnięciu określonych celów.

Inwestycje typu „ private equity” . Są to wszelkie inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym, w celu osiągnięcia średnio- i długoterminowych zysków z przyrostu wartości kapitału zainwestowanego w spółkę. Fundusze private equity mogą inwestować także w spółki dojrzałe, planujące wejście na giełdę(IPO) w przyszłości, wymagające restrukturyzacji lub zmieniające właścicieli. Wejście na giełdę, sprzedaż innemu właścicielowi i możliwość spieniężenia posiadanych akcji w spółce jest sposobem na odzyskanie przez fundusze private equity zainwestowanego kapitału w spółkę wraz z nagrodą za ryzyko inwestycji czyli jego wzrostu , gdyż wartość spółki od momentu dokonania inwestycji do czasu transakcji ”wyjścia” wzrosła znacząco.

Cechy charakterystyczne finansowania środkami pochodzącymi od venture capital/ private equity.

Pozytywne cech takiego finansowania to;
Możliwość zrealizowania ryzykownego projektu bez zabezpieczeń zwrotu zainwestowanego kapitału. Takie zabezpieczenie jest konieczne w przypadku kredytów bankowych. Mniej biurokracji przy przygotowywaniu transakcji oraz krótszy termin realizacji niż w przypadku innej formy finansowania. Fundusz VC oprócz kapitału często wnosi wiedzę z zakresu marketingu, finansów i zarządzania. Fundusz jako inwestor finansowy podnosi wiarygodność i wizerunek firmy. Cechy, które mogą być traktowane jak negatywne w przypadku takich transakcji , to : takie finansowanie jest bardzo drogim sposobem finansowania , koszt kapitału jest wysoki. Możliwa utrata kontroli nad spółką i, co może być bolesne, Fundusze VC zorientowane są tylko na maksymalizację zwrotu z inwestycji (możliwość wrogiego przejęcia lub zamknięcie inwestycji, jeśli wyniki jakie osiąga, rozczarowują ( bez względu na przyczyny))

Mimo, ze z powyższego opisu wydaje się, ze rynek oferuję możliwość finansowania na każdym etapie rozwoju firmy to praktyka takich inwestycji jest brutalnie inna.

Wielkość ryzyka i nakłady pracy na przygotowanie transakcji wskazują na istnienie tzw. „Czarnej dziury „ rynku inwestycji nie publicznych. Gdyby wziąć ilość inwestycji jaka dokonano we wszystkich opisanych powyżej rodzajów transakcji jako 100% to inwestycje typu „ seed capital” stanowią ułamek procentu ( góra 1%) wszystkich transakcji . (Ta wielkość zależy od tego czy liczymy je jako ilość transakcji czy jako część całkowitej kwoty inwestycji pieniężnych zainwestowanych we wszystkie segmenty) Transakcje w sektor firm zaczynających swe operacje ( start – up) to pojedyncze procenty inwestycje w rozwój firmy to prawie czwarta cześć transakcji ale duże inwestycje wykupu to ponad 70% transakcji. Powód jest oczywisty. Ilość pracy polegającej na przygotowaniu transakcji jest prawie taka sama dla dowolnej wielkości transakcji . Nawet jeśli większe transakcje wymagają większego nakładu pracy to nie jest on istotnie większy. Ryzyko jest takie same albo nawet większe w przypadku mniejszych transakcji, gdyż odnosa się do inwestowania na wczesnym okresie życia firmy. Nawet gdyby zyski były takie same to masa pieniędzy uzyskiwana jako zysk od dużych transakcji jest istotnie większa niż w przypadku małych transakcji.